Kerstdag. Wat had ik uitgekeken naar de feestdagen. Eindelijk mochten we weer in beperkte kring feest vieren. Hoewel we onze magen op deze dagen altijd te vol proppen, was ik helemaal klaar voor een overload aan typische al reeds gehoorde familieverhalen die ieder jaar opnieuw verteld werden. Ik was klaar om mijn nood aan fysieke ontmoeting te vullen met liefdevolle blikken en lachende mondhoeken. Wat was ik teleurgesteld toen een familielid zijn telefoon in het eerste halfuur al nodig had en de rest van de avond al starend naar een scherm zich van de rest distantieerde. Ik voelde mij genegeerd en onbelangrijk. Eigenlijk denk ik dat ik me in het diepste van mijn kern vooral afgewezen voelde. Frustraties deden mijn hart sneller slaan en het leek alsof mijn lichaam moeite had om de emotie te dragen. Ik voelde de woede tot in mijn trillende handen en mijn gezicht zich in bochten wringen om de emotie geen identiteit te geven. Uiteindelijk liet ik de frustratie voor wat ze was en probeerde ik het vooral niet persoonlijk te nemen.
Mijn frustratie maakte stilletjes plaats voor een nieuwsgierigheid: waarom gedragen mensen zich zo én hoe kunnen we deze situatie in de toekomst eventueel veranderen? Kortom: hoe gaan we het beste om met zulke situaties?
Stop the phubbing
Het hierboven beschreven fenomeen heet ‘Phubbing’. Het is de samentrekking van het woord phone en snubbing en verwijst naar de situatie waarbij iemand zijn aandacht vestigt op zijn smartphone in plaats van zijn gesprekspartner. Iedereen heeft dit wel al eens meegemaakt en misschien heb je het zelf ook wel al eens gedaan. We staan er echter te weinig bij stil wat het met de ander doet. Want wanneer je je telefoon gebruikt tijdens sociale gebeurtenissen geef je de omgeving al dan niet bewust eigenlijk de boodschap ‘jij bent niet belangrijk voor me’. Door de ander geen aandacht te geven voelt hij zich genegeerd en afgewezen. Aandacht krijgen zorgt er namelijk voor dat we bestaan in de gedachten van de ander, en bestaan is een van de meest fundamentele behoeften van de mens.
Ondanks het feit dat dit fenomeen zich vaak voordoet, weiger ik aan te nemen dat iedereen zich hier bewust van is en daarom geloof ik erin dat we hier een belangrijke les uit kunnen leren: negeer je smartphone eens wat meer in plaats van de mensen om je heen.
Goede afspraken maken goede vrienden
Allemaal goed en wel, maar hoe zorgen we er dan voor dat deze afwijsmomenten zo weinig mogelijk plaatsvinden in ons sociaal leven? Een eerste belangrijke stap hierin is je eigen aandeel herkennen en aanpakken. Onderzoek eens bij jezelf of jij aan phubbing doet in het bijzijn van anderen. Stel je daarbij de volgende vraag: waarom vind ik het zo belangrijk om mijn telefoon te checken? En is dit echt belangrijker dan de persoon die voor mij zit? Het zou best kunnen dat dit mini-onderzoek je confronteert met je eigen gedrag en dat is natuurlijk niet fijn. Probeer hierin niet te hard te zijn voor jezelf, want die smartphone is er immers in getraind om jouw aandacht voortdurend voor zich te winnen. Deze stap is echt belangrijk, omdat je op die manier beter kunt begrijpen waarom ook andere mensen jou soms phubben.
Word jij gephubd door iemand? Toon begrip en ga het gesprek aan. Vertel hen wat hun gedrag met je doet en spreek vooral vanuit jezelf en je eigen ervaring. Sta open voor de mening van de ander. Je kunt het bijvoorbeeld kort hebben over het fenomeen phubbing en aan de ander vragen of hij dat zelf ook al eens heeft meegemaakt.
Tot slot kan je met elkaar bespreken wat jullie in de toekomst van elkaar verwachten. Maak goede en duidelijke afspraken over telefoongebruik als jullie samen zijn. Je kan bijvoorbeeld afspreken om in de toekomst geen telefoons meer toe te laten als jullie in gesprek zijn of dat er bepaalde tijdstippen zijn waarop het wel toegestaan. Uiteraard zijn er verschillende soorten afspraken mogelijk. De afspraken hangen sterk af van de verwachtingen die jullie hebben van elkaar, maar geloof mij maar als ik zeg dat de smartphone in het algemeen een enorme stoorzender is voor goede gesprekken.
Kortom, negeer je smartphone eens wat meer tijdens fysieke ontmoetingen. Je zult algauw merken dat je band met vrienden, familieleden en collega’s opnieuw sterker zal worden. Dat zal dan weer een positief effect hebben op jou en de ander, want mensen zijn sociale wezens en hebben nu eenmaal nood aan fysieke ontmoetingen. Door elkaar aandacht te schenken, bevestigen we immers elkaars bestaan en daarmee is een van de meest fundamentele basisbehoeften vervuld. Hoera!