Een ode aan de verveling!
Al heel de dag verlang ik naar een moment van rust. Ik fantaseer over mijn zetel die me na mijn werk gewillig draagt en ik die hem als bedanking gretig omhels. Lekker even niets doen. Ja! Dat is wat ik wil. Mijn beslissing staat vast: vanavond heb ik een date met mijn zetel. Geen TV, boek of smartphone zal me hiervan afleiden. Maar eens ik in mijn zetel geploft ben en daadwerkelijk niets meer aan het doen ben, begint mijn gedachtenmolen te draaien. Ik heb echt geen zin om te luisteren naar al die warrige onzin. Na vijf minuten ga ik rechtop zitten en voor ik het weet heb ik mijn gsm in de hand en begin ik als een zombie te scrollen op Instagram. Gretig opzoek naar een vluchtroute uit mijn warrige hoofd gevuld met vervelende gedachten.
Kun jij je ook zo moeilijk vervelen? Je bent niet alleen. Dit is één van de meest gekende symptomen van een leven in de digitale greep. Een tijdsgeest waarin je al je tijd efficiënt moet spenderen. Iemand die zich verveeld wordt hier beschouwd als een lui of niet-productief persoon. Maar klopt deze stelling wel?
Uit het boek “Een pleidooi voor de verveling” van Manoush Zomorodi blijkt dat vervelen wel degelijk een invloed heeft op onze productiviteit, maar niet op de manier zoals we denken. Vervelen is net het tegenovergestelde van een nutteloze tijdsbesteding. Je zo nu en dan eens vervelen draagt net bij aan je productiviteit en creativiteit. Maar hoe verklaar je dat ‘niets doen’ gelijk staat aan ‘productief zijn’?
Onze hersenen hebben twee systemen die belangrijk zijn voor een gezond stel hersenen. Om deze systemen te begrijpen dienen we op een andere manier te kijken naar aandacht en focus. We hebben enerzijds een systeem waarbij onze aandacht actief op de buitenwereld gericht is, denk aan fietsen, koken of het lezen van een boek. Anderzijds hebben we een systeem waarbij onze aandacht naar binnen gekeerd is, ook wel het defaultnetwerk genoemd. Deze laatste passievere vorm van aandacht stelt ons in staat om afstand te nemen, onze verbeelding de vrije loop te laten of heel eenvoudig de stroom van min of meer onrustige gedachten te observeren. Voor een goede gezondheid van onze hersenen is het van cruciaal belang dat we die twee manieren van aandacht oefenen.
Hoe doe je dat nu? Je vervelen in een tijdperk waarbij actieve focus voorop staat en je focus vooral op de buitenwereld ligt. Wees mild voor jezelf. Het vraagt oefening om dit deel van ons brein weer zijn glorie terug te geven. Net zoals een spier stijf aanvoelt als je die voor de eerste keer na lange tijd weer intensief gebruikt, is dat ook bij dit deel van ons brein. Oefening baart kunst, gun dat deel van je brein de ruimte om hierin te groeien en zichzelf weer aan te sterken.
Tips voor het trainen van ons passieve brein:
Gun jezelf pauzes van uitwendige prikkels. Dat betekent pauzes zonder telefoon of scherm, waarbij we eenvoudigweg zitten of liggen en niets doen behalve onze gedachten laten afdwalen. Kun je tijdens een moment van verveling moeilijk weerstaan aan je smartphone? Maak dan bijvoorbeeld gebruik van een Stolp om je smartphone de mond te snoeren.
Bouw verveelmomenten rustig aan op. Je hoeft niet meteen uren aan een stuk ‘niets’ te doen. Begin desnoods met enkele minuten per dag en verdubbel je minuten een week later. Je zal merken dat je na een tijdje gewend bent om met je gedachten alleen te zijn.
Schrijf eventueel je bevindingen van jouw verveelmomentje neer in een boekje. Zo ben je er bewust mee bezig en kun je jouw proces beter opvolgen. Schrijf je niet graag? Deel het dan met een vriend die hier ook mee bezig is. Je kan elkaar dan steunen en aanmoedigen.
Vergeet het dus niet: vervelen is wel degelijk een nuttige activiteit. Het vormt de essentie van onze creativiteit, ons vermogen om in de toekomst te denken, om naar onszelf en anderen te kijken én het is ook van cruciaal belang voor onze geheugenprocessen. Laten we dus de fabel van verveling als iets nutteloos voor goed loslaten en het omarmen als mogelijkheidsvoorwaarde voor onze meest productieve en creatieve kant. Misschien moeten we de term verveling vervangen door het trainen van je creativiteit, dan zouden meer mensen zich willen vervelen en krijgen gevoelens van schaamte geen ruimte meer. Wat denken jullie?